Binnen een complexe mix van schaalvergroting, technologische innovatie, druk op verdienmodellen en veranderend consumentengedrag, opereert het ANP als betrouwbare, onafhankelijke nieuws- en dataleverancier. Een stabiele factor in een snel veranderende mediabranche. En dat al 90 jaar lang!
In dit interview vertellen directeur Martha Riemsma, hoofdredacteur Freek Staps en CFO Gert-Jan Strik over het ontstaan van de persdienst, de rol die het ANP speelt in de Nederlandse journalistiek en hóe ze dit doen.
Een traditie van samenwerking die al 90 jaar standhoudt
De oorsprong van de lange levensduur van het ANP ligt in samenwerking. “We zijn in 1934 opgericht door de Nederlandse Dagbladpers waar toen 92 kranten in verenigd waren die dachten: waarom zouden we allemaal hetzelfde werk doen als we het ook op één plek efficiënt kunnen organiseren?” vertelt Riemsma. “Dat was een coöperatief idee gebaseerd op synergie en solidariteit: de grote partijen betalen iets meer dan de kleine, maar iedereen profiteert van het schaalvoordeel en de kwaliteit.”
Die gedachte is nog steeds springlevend. “De logica van 90 jaar geleden geldt nog steeds. Waarom zou elke redactie zélf alle gemeenten bellen, als je het centraal, professioneel en betrouwbaar kunt doen? Dát is de kracht van ons persbureau. En die zie je perfect terug in onze verkiezingsdienst.”
Ze vervolgt: “Het ANP bestaat bij de gratie van onze relevantie voor afnemers. Wij leveren de grondstoffen voor journalistiek: betrouwbaar, efficiënt en onafhankelijk en belangrijk: neutraal.” Zoals oud-directeur M.C. Godschalk in 1960 al zei: “Het ANP lacht niet, het ANP huilt niet, het ANP is niet boos of verdrietig. Wij brengen slechts de feiten.”
“Die quote zegt zó veel,” gaat Riemsma verder. “Wij brengen de feiten, dat is onze kern. We dienen de waarheid, zonder mening of emotie. Ons enige doel is om feitelijke, betrouwbare informatie te leveren aan onze afnemers, zodat zij daarop kunnen bouwen. Dat gold toen, dat geldt nog steeds en dat blijft gelden in de toekomst.”
“Het ANP lacht niet, het ANP huilt niet, het ANP is niet boos of verdrietig. Wij brengen slechts de feiten.”
“Het ANP lacht niet, het ANP huilt niet, het ANP is niet boos of verdrietig. Wij brengen slechts de feiten.”
— M.C. Godschalk, oud-directeur ANP (1960)
Baken van betrouwbaarheid in tijden van AI en desinformatie
Sinds 2022 heeft de snelle adoptie van generatieve AI de manier waarop redacties werken fundamenteel veranderd: producties gaan sneller, auteursrechtelijke vraagstukken zijn prominenter geworden en de nadruk op kwaliteitszorg is toegenomen. Tegelijkertijd biedt AI kansen voor efficiënter werken en voor het leveren van hoogwaardige content met minder middelen.
Als Riemsma naar de toekomst kijkt, ziet ze dan ook een mediaklimaat dat razendsnel verandert. “We leven in een heel spannende tijd,” zegt ze. “Met de opkomst van sociale media en kunstmatige intelligentie zie je dagelijks beelden, video’s en berichten waarvan je je afvraagt: klopt dit eigenlijk wel? Is deze foto of video echt? Is dit bericht betrouwbaar?”
Aan redactiezijde ziet Freek Staps een belangrijk verschil tussen sociale media en professionele journalistiek. Hij vult aan: “De journalistiek heeft als opdracht om te vertellen wat feitelijk klopt. Op sociale media draait het vaak om meningen. Daar is niets mis mee, maar het is iets anders. Mensen verwarren vaak ‘oneens’ met ‘onwaar’. Maar dat onderscheid is cruciaal. Het is belangrijk dat een persbureau duidelijk zegt wat feitelijk juist is. Burgers hebben recht op betrouwbare informatie. En dat is vaak iets anders dan een mening.”
Die verantwoordelijkheid is groot, benadrukt Staps. “We maken meer dan 200 nieuwsberichten en ruim 1.500 foto’s per dag. Alles wat wij publiceren, gaat direct door naar redacties in het hele land, die vertrouwen erop dat het klopt. Ze checken ons niet nog eens. Dat betekent dat het bij ons móét kloppen.”
Staps illustreert dit met een voorbeeld dat tot de verbeelding spreekt. “Zo verklaren we regelmatig mensen dood,” zegt hij nuchter. “Dat klinkt gek, maar het is zo. Als een bekende Nederlander overlijdt, bellen nabestaanden vaak zelf het ANP. Omdat ze weten dat als wij het brengen, het dan echt waar is. Maar juist daarom moeten we het héél zeker weten. Je kunt niet iemand doodverklaren die nog leeft. Dat is één van de meest ingrijpende fouten die je kunt maken. Die verantwoordelijkheid voel je elke dag.”
“Als wij iets brengen, dan is het waar. Redacties vertrouwen erop dat wat wij publiceren klopt. Een fout van ons heeft direct impact, want heel Nederland neemt het over.”
“Als wij iets brengen, dan is het waar. Redacties vertrouwen erop dat wat wij publiceren klopt. Een fout van ons heeft direct impact, want heel Nederland neemt het over.”
— Freek Staps, hoofdredacteur ANP
Boots on the ground: er zelf bij zijn, blijft de norm
Betrouwbaarheid begint vooral bij aanwezigheid, benadrukt Riemsma. “Wij noemen dat hier boots on the ground: zelf getuige zijn. Als er iets gebeurt, wil je er als journalist of fotograaf bij zijn. Je wilt het zien, horen, vastleggen. Dat is waar journalistiek om draait: getuigenis geven van wat er werkelijk plaatsvindt.”
Maar betrouwbaarheid kent meer vormen. “Natuurlijk kun je ook bellen met betrouwbare bronnen, of nieuws verifiëren vanuit de redactie,” legt ze uit. “We zijn bovendien onderdeel van een internationaal netwerk van persagentschappen die allemaal volgens dezelfde normen werken. Dat is een trusted network waarin informatie op dezelfde manier wordt gecheckt en gevalideerd. Zo borgen we de betrouwbaarheid van ons nieuws wereldwijd.”
“De rol van het ANP is en blijft die van baken voor feitelijke informatie, of het gaat om tekst, foto, video of audio. We leveren de feitelijke basis onder de Nederlandse journalistiek. Dat deden we 90 jaar geleden, dat doen we nu, en dat doen we over vijf jaar nog steeds.”
“De rol van het ANP is en blijft die van baken voor feitelijke informatie, of het gaat om tekst, foto, video of audio. We leveren de feitelijke basis onder de Nederlandse journalistiek. Dat deden we 90 jaar geleden, dat doen we nu, en dat doen we over vijf jaar nog steeds.”
— Martha Riemsma, directeur ANP
Heldere grenzen tussen journalistiek en commercie
Naast de redactionele tak heeft het ANP ook een zakelijke divisie: ANP Business. Die bedient overheden, bedrijven en pr-organisaties. “Het is natuurlijk essentieel dat de onafhankelijkheid van onze redactie altijd gewaarborgd blijft,” zegt Riemsma. “Daarom zijn er bij ons zogeheten Chinese walls tussen de redactie en ANP Business. De journalistiek blijft altijd onafhankelijk.”
Toch biedt de samenwerking kansen. “We hebben als persbureau een enorm netwerk in de mediawereld. Dat kunnen we benutten om organisaties te helpen begrijpen hoe media werken en hoe ze hun eigen verhaal effectief kunnen vertellen, zonder inhoudelijke invloed op de journalistiek. Het gaat om verbinding, niet om vermenging.”
Gert-Jan Strik, naast finance ook verantwoordelijk voor HR vult aan: “Intern betekent dit dat we elkaar goed op de hoogte houden van wat er gebeurt bij beide organisatieonderdelen. ANP Business medewerkers dragen de redactieleden een warm hart toe en vice versa. Maar de belangrijkste verbinder is dat bij beide organisatieonderdelen de medewerkers achter de gezamenlijke missie van de organisatie staan: het leveren van de grondstof, het feitelijke nieuws, dat de basis vormt voor de dienstverlening van onze (media)klanten. In de toekomst met nóg meer focus op video.
Hij vervolgt: “De grootste kans voor de komende jaren is om meer sámen te doen met onze mediaklanten, in plaats van het slechts vóór hen te doen. Dit brengt ons ook terug naar hoe het ANP ooit startte, uit synergie en solidariteit als mediapartijen onderling. Waarbij de kosten van de specialistische dienstverlening die we bieden, evenredig worden verdeeld.”
Feitelijkheid als fundament, al 90 jaar lang
Terugkijkend vat Riemsma het mooi samen: “We bestaan 90 jaar bij de gratie van synergie en solidariteit. Dat zie je in alles wat we doen: van onze verkiezingsdienst tot onze internationale samenwerking. En dat alles rust op één fundament: het leveren van de feitelijke basis onder de journalistiek. Dat was in 1934 zo, en dat is het vandaag nog steeds.”
Op zoek naar de de beste nieuwsfeiten?
Neem dan contact met ons op!
